Notice bibliographique
- Notice
Type(s) de contenu et mode(s) de consultation : Texte noté : sans médiation
Titre conventionnel : [Coran (latin). 1550]
Titre(s) : Machumetis Saracenorum principis, ejus' que successorum vitae, doctrina, ac ipse Alcoran [Texte imprimé], quo velut authenico [i. e. authentico] legum divinarum codice Agareni & Turcae, aliisque Christo adversantes populi reguntur. Quae ante annos CCCC, vir multis nominibus, Divi quoque Bernardi testimonio, clarissimus, D. Petrus abbas cluniacensis, per viros eruditos, ad fidei christianae ac sanctae matris Ecclesiae propugnationem, ex arabica lingua in latinam transferri curavit. His adjunctae sunt confutationes multorum, & quidem probatiss. authorum, arabum, graecorum, & latinorum, unà cum doctiss. viri Philippi Melanchthonis praemonitione. Quibus velut instructissima fidei catholicae propugnatorum acie, perversa dogmata & tota superstitio Machumetica profligantur. Adjuncti sunt etiam de Turcarum, sive Saracenorum... origine, ac rebus gestis, à DCCCC annis ad nostra usque tempora, libelli aliquot lectu dignissimi. Quorum omnium catalogum versa cujusque tomi prima pagina reperies. Haec omnia in unum volumen redacta sunt, opera et studio Theodori Bibliandri, Ecclesiae Tigurinae ministri...
Publication : [Bâle, Johann Oporinus] Anno salutis humanae, M. D. L. mense martio
Éditeur : Oporinus, Johann (1507-1568)
Description matérielle : 3 parties en 1 vol. ([24]-227 ; [8] p., 358 col. ; 235 p.] ; in-fol
Note(s) : La trad. latine du Coran occupe les p. 8-188 de la 1ère partie, sous le titre : "Incipit
lex Saracenorum, quam Alcoran vocant, id est, collectionem praeceptorum". Elle est
également intitulée : "Codex authenticus doctrine Machumeticae..." dans la liste des
textes inclus dans le vol. qui figure au verso de la p. de titre.. - Trad. par Robert
de Retines et Hermann le Dalmate, d'après la même liste des textes. - Impr. à Bâle,
par Johann Oporinus, d'après Göllner, "Turcica. 1, 1501-1550, die europäischen Türkendrucke
des XVI. Jahrhunderts". - Ed. augm. par rapport à celle de 1543, du texte de Jean
Cantacuzène pour la 2e partie et de ceux de Bartol Ðurđevići et de Christophe Richer
pour la 3e partie. - Lettrines gr. s. b.. - La 1ère partie contient, outre la trad.
latine du Coran, les textes suivants : : "Ad reverendissimos patres ac dominos episcopos
et doctores Ecclesiarum Christi apologia pro editione Alcorani", par Theodor Bibliander
(p. [6-23]) ; "Epistola... ad dominum Bernhardum claraevallis abbatem, de translatione
sua, qua fecit transferri ex Arabico in Latinum, sectam, sive haeresim Saracenorum"
(p. 1-2) par Pierre le Vénérable ; "Quaedam summula brevis contra haereses et sectam
diabolicae fraudis Saracenorum, sive Ismahelitarum" (p. 2-6), attribué à Pierre le
Vénérable par Victor Segesvary, qui dans "L'Islam et la Réforme", 1977 cite l'éd.
de 1543 ; "Praefatio... ad dominum Petrum abbatem Cluniacensem, in libro legis Saracenorum,
quem Alchoran vocant, id est, collectionem praeceptorum, quae Machumet pseudopropheta
per angelum Gabrielem quasi de coelo sibi missa confinxerit", par Robert de Retines
(p. 7-8), qui figure dans la liste des textes contenus dans le vol. sous le titre
: "Praefatio Roberti Retenensis Angli ad D. Petrum abbatem Cluniacensem, de Alcorani
versione" ; "Doctrina Machumet, quae apud Saracenos magnae authoritatis est..." (p.
189-200) et "De generatione Machumet et nutritura ejus..." (p. 201-212), trad. par
Hermann le Dalmate ; "Chronica mendosa et ridiculosa Saracenorum" (p. 213-223), trad.
par Hermann le Dalmate, d'après la liste des textes ; "Annotationes eruditi cujusdam
et recentioris scriptoris, qui alicubi citat Nicolaum Cusanum, quae in marginibus
Alcorano furerunt adjectae..." (p. 223-227). - La 2e partie, intitulée : "Confutationes
legis machumeticae, quam vocant Alcoranum, singulari industria ac pietate à doctissimis
atque optimis viris partim Latinè, partim Graecè, ad impiæ sectæ illius, errorumque
ejus impugnationem, & nostræ fidei christianæ confirmationem olim scriptæ, ac magno
studio hinc inde conquisitæ, inque lucem editae. Quorum catalogum versa pagina continet.
Adjecta quoque est Lodovici Vivis Valentini, viri doctissimi, de Mahumete & Alcorano
ejus censura, ex libris ipsius De veritate fidei christianæ decerpta, unà cum allis
lectu dignissimis. Item Johannis Cantacuzeni Constantinopolitani regis, contra Mahometicam
fidem Christiana & orthodoxa assertio, quatuor libris comprehensa, & per Rodolphum
Gualtherum Tigurinum è Graeco ante annos fere CC scripto in latinum sermonem conversa.
Cum gratia & privilegio imperiali ad quinquenium..." a sa p. de titre, sa pagination
et sa liste des textes contenus dans le vol. particulières. Elle réunit : "De Mahomete,
et Alcorano ipsius, sive Saracenorum lege", par Juan Luis Vives (p. [3-4]), qui figure
dans la liste des textes sous le titre : "Lodovici Vivis Valentini de Mahomete & Alcorano
ipsius censura, è libris ejus de veritate fidei christianae decerpta" ; "De Mahumeto,
ejus' que legibus, & Saracenorum rebus", par Raffaele Maffei (p. [4-5]) ; "Mahumetanorum
sectam omni ratione carere, commentatiuncula lectu dignissima" par Jérôme Savonarole
(p. [5-8]) ; "De hæresi Heraclii et principatu ac lege Machumeti" (col. 1-30), qui
figure dans la liste des textes sous le titre : "Disputatio christiani eruditissimi,
qui diu versatus est apud principem Sarracenorum cum magna dignatione : & Sarraceni
sodalis ipsius, adversus doctrinam & flagitia Mahumetis" ; "Cribatio Alchorani" par
Nicolas de Cusa (col. 31-122), qui figure dans la liste des textes sous le titre :
"Cribationum Alcorani libri tres..." ; "Confutatio legis latæ Saracenis à maledicto
Mahumeto" par Ricard de Montcroix (col. 122-184), trad. du latin par Démétrius Cynodès,
puis du grec en latin par Bartolo Piceno da Montearduo ; "Christianae fidei confessio,
facta Saracenis..." (col. 183-192), qui figure dans la liste des textes sous le titre
: "Christianae fidei exomolegesis, sive confessio, Sarracenis facta, cùm primis quidem
pia, & spiritum planè apostolicum redolens, è Graeco conversa, incerto autore" ; "Contra
sectam Mahometicam, Christiana et orthodoxa assertio..." par Jean Cantacuzène (col.
193-358), trad. du grec en latin par Rudolf Walther, qui figure dans la liste des
textes sous le titre : "Joannis Cantacuzeni Constantinopolitani regis, contra Mahometicam
fidem christiana & orthodoxa". - La 3e partie, intitulée : "Historiae de Saracenorum
sive Turcarum origine, moribus, nequitia, religione, rebus gestis : itemque de ordinatione
politiae eorundem domi & foris, & disciplina ac ordine militiæ Turcicæ, deque itineribus
in Turciam. Unà cum vitis omnium Turcicorum imperatorum ad nostra usque tempora, aliisque
lectu dignissimis, hocque praesertim seculo cognitu utilissimis, ac valde necessariis.
Quorum catalogum proxima statim pagella indicabit. Accesserunt huic editioni quaedam
in priore omissa, necdum edita, ut versa pagina lector cognosces", a sa p. de titre,
sa pagination et sa liste des textes contenus dans le vol. particulières. Elle réunit
: "Prooemium in tractatum de moribus, conditionibus, & nequitia Turcorum" (p. 7-59),
par Georgius de Hungaria, et préf. par Martin Luther, d'après Victor Segesvary, "L'Islam
et la Réforme", 1977 (au sujet de l'éd. de 1543), et qui figure dans la liste des
textes contenus dans le vol. sous le titre : "De moribus, conditionibus, & nequitia
Turcorum, Septemcastrensi quodam autore incerto" ; "Pius episcopus servus servorum
Dei illustri Morbisano Turcarum principi, timorem divini nominis & amorem" (p. 59-98),
qui figure dans la liste des textes sous le titre : "Epistola Pii Papae II. ad Morbisanum
Turcarum principem, qua & ostensis Mahumetanae sectae erroribus, ipsum admonet, ut
relicta illa, veram solidamque legis evangelicae eruditionem amplexetur", suivi de
: "Epistola Morbisani magni Turcæ, ad Pium Papam II" (p. 99-100), qui figure dans
la liste des textes contenus dans le vol. sous le titre : "Morbisani Turcarum principis
ad Pium Papam responsio", Morbisanus désignant le sultan Mehmed II, d'après Göllner,
"Turcica, die europäischen Türkendrucke des XVI. Jahrhunderts", 1961-1978, t. 1, p.
224, qui cite une éd. de la lettre de Pie II de 1532 ; "Ordinatio politiæ Turcarum
domi et foris, ex oratione hortatoria ad bellum Turcis inserendum : quam vir in rebus
magnis diu cum gloria magna versatus habuit ad Maximilianum Cæsarem" (p. 100-106)
; "Turcicarum rerum commentarius, ... ad Carolum V. imperatorem Augustum" (p. 107-135)
et "Ordo ac disciplina Turcicæ militiæ..." (p. 135-140), par Paolo Giovio et trad.
par Francesco Negri ; "De conditione vitae christianorum sub Turca", par Juan Luis
Vives (p. 140-148) ; "Quibus itineribus Turci sint aggregiendi... libellus", par Feliks
Petančić (p. 148-153) ; "De regno Ungariae ab hostibus Turcis oppresso & capto. Homilia",
par Jacopo Sadoleto (p. 154-163) ; "Prognoma, sive praesagium Mehemetanorum, primum
de christianarum calamitatibus, deinde de suæ gentis interitu, ex Persica lingua in
Latinum sermonem conversum" (p. 164-171), "Epistola exhortatoria contra infideles,
ad illustrissimum principem Maximilianum archiducem Austriæ" (p. 171-173), et "De
afflictione, tam captivorum, quam etiam sub Turcae tributo viventium Christianorum..."
(p. 174-191) par Bartol Djurdjević ; et aux p. 192-235, des extraits du "De rebus
Turcarum" par Christophe Richer, paru à Paris en 1540
Référence(s) : Göllner, n° 889. - VD16 K2586. - Index aureliensis, 119.007. - Segesvary (Victor),
"L'Islam et la Réforme", 1977
Autre(s) auteur(s) : Bibliander, Theodor (1506?-1564). Éditeur scientifique
Melanchthon, Philippus (1497-1560). Préfacier
Robertus Castrensis (11..-11.. ; actif en 1143). Traducteur
Hermann le Dalmate (1110-1154). Traducteur
Joly, Claude (1607-1700). Ancien possesseur
pour l'ex. Rés J-165
Chapitre cathédral (Paris). Ancien possesseur
pour l'ex. Rés J-165
Couvent Saint-Jacques (Paris ; 1217-1791). Ancien possesseur
pour l'ex. Rés O2g-494
Autre(s) forme(s) du titre :
- Autre forme du titre : Incipit lex Saracenorum, quam Alcoran vocant, id est, collectionem
praeceptorum
- Autre forme du titre : Codex authenticus doctrine Machumeticae
Identifiant de la notice : ark:/12148/cb33327703c
Notice n° :
FRBNF33327703
_________________________ Sous-notice [1] _________________________
Auteur(s) : Bibliander, Theodor (1506?-1564)
Titre(s) : Ad reverendissimos patres ac dominos episcopos et doctores Ecclesiarum Christi apologia pro editione Alcorani...
_________________________ Sous-notice [2] _________________________
Auteur(s) : Pierre le Vénérable (1094?-1156)
Titre(s) : Epistola... ad dominum Bernhardum claraevallis abbatem, de translatione sua, qua fecit transferri ex Arabico in Latinum, sectam, sive haeresim Saracenorum
_________________________ Sous-notice [3] _________________________
Auteur(s) : Pierre le Vénérable (1094?-1156)
Titre(s) : Incipit quaedam summula brevis contra haereses et sectam diabolicae fraudis Saracenorum, sive Ismahelitarum
_________________________ Sous-notice [4] _________________________
Auteur(s) : Robertus Castrensis (11..-11.. ; actif en 1143)
Titre(s) : Praefatio Roberti translatoris ad dominum Petrum abbatem Cluniacensem, in libro legis Saracenorum, quem Alchoran vocant...
Autre(s) forme(s) du titre :
- Autre forme du titre : Praefatio Roberti Retenensis Angli ad D. Petrum abbatem Cluniacensem,
de Alcorani versione
_________________________ Sous-notice [5] _________________________
Titre(s) : Incipit doctrina Machumet, quae apud Saracenos magnae authoritatis est...
Autre(s) auteur(s) : Hermann le Dalmate (1110-1154). Traducteur
_________________________ Sous-notice [6] _________________________
Titre(s) : De generatione Machumet et nutritura ejus...
Autre(s) auteur(s) : Hermann le Dalmate (1110-1154). Traducteur
_________________________ Sous-notice [7] _________________________
Titre(s) : Incipit chronica mendosa et ridiculosa Saracenorum
Autre(s) auteur(s) : Hermann le Dalmate (1110-1154). Traducteur
_________________________ Sous-notice [8] _________________________
Titre(s) : Annotationes eruditi cujusdam et recentioris scriptoris, qui alicubi citat Nicolaum Cusanum, quae in marginibus Alcorano furerunt adjectae...
_________________________ Sous-notice [9] _________________________
Auteur(s) : Vives, Juan Luis (1492-1540)
Titre(s) : De Mahomete et Alcorano ipsius, sive Saracenorum lege... censura
Autre(s) forme(s) du titre :
- Autre forme du titre : ... De Mahomete & Alcorano ipsius censura, è libris ejus
de veritate fidei christianae decerpta
_________________________ Sous-notice [10] _________________________
Auteur(s) : Maffei, Raffaele (1455-1522)
Titre(s) : De Mahumeto, ejus'que legibus, & Saracenorum rebus
_________________________ Sous-notice [11] _________________________
Auteur(s) : Savonarole, Jérôme (1452-1498)
Titre(s) : Mahumetanorum sectam omni ratione carere, commentatiuncula lectu dignissima
_________________________ Sous-notice [12] _________________________
Titre(s) : De haeresi Heraclii et principatu ac lege Machumeti
Autre(s) forme(s) du titre :
- Autre forme du titre : Disputatio christiani eruditissimi, qui diu versatus est
apud principem Sarracenorum cum magna dignatione
_________________________ Sous-notice [13] _________________________
Auteur(s) : Nicolas de Cusa (1401-1464)
Titre(s) : Cribatio Alchorani...
Autre(s) forme(s) du titre :
- Autre forme du titre : Cribationum Alcorani libri tres...
_________________________ Sous-notice [14] _________________________
Auteur(s) : Ricard de Montcroix (1242?-1320)
Titre(s) : ... Confutatio legis latæ Saracenis à maledicto Mahumeto...
Autre(s) auteur(s) : Cydonès, Démétrius (1324?-1398?). Traducteur
Montearduo, Bartolo Piceno da. Traducteur
Autre(s) forme(s) du titre :
- Autre forme du titre : ... Confutatio legis à Mahumete Sarracenis latæ
_________________________ Sous-notice [15] _________________________
Titre(s) : Christianae fidei confessio, facta Saracenis, incerto autore
Autre(s) forme(s) du titre :
- Autre forme du titre : Christianæ fidei exomolegesis, sive confessio, Sarracenis
facta...
_________________________ Sous-notice [16] _________________________
Auteur(s) : Jean VI (1292?-1383 ; empereur de Byzance)
Titre(s) : ... Contra sectam Mahometicam, christiana et orthodoxa assertio...
Autre(s) auteur(s) : Gwalther, Rudolf (1519-1586). Traducteur
Autre(s) forme(s) du titre :
- Autre forme du titre : ... Contra Mahometicam fidem christiana & orthodoxa assertio,
libris quatuor
_________________________ Sous-notice [17] _________________________
Auteur(s) : Georgius de Hungaria (1422?-1502)
Titre(s) : Prooemium in tractatum de moribus, conditionibus, & nequitia Turcorum
Autre(s) auteur(s) : Luther, Martin (1483-1546). Préfacier
Autre(s) forme(s) du titre :
- Autre forme du titre : De moribus, conditionibus, & nequitia Turcorum, Septemcastrensi
quodam autore incerto
_________________________ Sous-notice [18] _________________________
Auteur(s) : Pie II (1405-1464 ; pape)
Titre(s) : Pius episcopus servus servorum Dei illustri Morbisano Turcarum principi, timorem divini nominis & amorem
Autre(s) forme(s) du titre :
- Autre forme du titre : Epistola Pii Papæ II. ad Morbisanum Turcarum principem, qua
& ostensis Mahumetanæ sectæ erroribus, ipsum admonet, ut relicta illa, veram solidamque
legis evangelicæ eruditionem amplexetur
_________________________ Sous-notice [19] _________________________
Auteur(s) : Mehmed II (1432-1481 ; sultan ottoman)
Titre(s) : Epistola Morbisani magni Turcæ, ad Pium Papam II
Autre(s) forme(s) du titre :
- Autre forme du titre : Morbisani Turcarum principis ad Pium Papam responsio
_________________________ Sous-notice [20] _________________________
Titre(s) : Ordinatio politiae Turcarum domi et foris...
_________________________ Sous-notice [21] _________________________
Auteur(s) : Giovio, Paolo (1483-1552)
Titre(s) : Turcicarum rerum commentarius, Pauli Jovii episcopi Nucerini, ad Carolum V. Imperatorem Augustum
Autre(s) auteur(s) : Negri, Francesco (1500-1563). Traducteur
_________________________ Sous-notice [22] _________________________
Auteur(s) : Giovio, Paolo (1483-1552)
Titre(s) : Ordo ac disciplina Turcicae militiae, eodem Paulo Jovio autore
_________________________ Sous-notice [23] _________________________
Auteur(s) : Vives, Juan Luis (1492-1540)
Titre(s) : ... De conditione vitae christianorum sub Turca
_________________________ Sous-notice [24] _________________________
Auteur(s) : Felix Petantius (1455-1522)
Titre(s) : Quibus itineribus Turci sint aggrediendi... Libellus
_________________________ Sous-notice [25] _________________________
Auteur(s) : Sadolet, Jacques (1477-1547)
Titre(s) : ... De regno Ungariae ab hostibus Turcis oppresso & capto. Homilia
Autre(s) forme(s) du titre :
- Autre forme du titre : De regno Hungariae ab hostibus Turcis oppresso et capto,
homilia
_________________________ Sous-notice [26] _________________________
Auteur(s) : Georgius Hongarus (1506-1566)
Titre(s) : Prognoma, sive praesagium Mehemetanorum, primum de christianorum calamitatibus, deinde de suæ gentis interitu...
_________________________ Sous-notice [27] _________________________
Auteur(s) : Georgius Hongarus (1506-1566)
Titre(s) : Epistola exhortatoria contra infideles, ad illustrissimum principem Maximilianum archiducem Austriæ
_________________________ Sous-notice [28] _________________________
Auteur(s) : Georgius Hongarus (1506-1566)
Titre(s) : De afflictione, tam captivorum, quam etiam sub Turcae tributo viventium Christianorum
_________________________ Sous-notice [29] _________________________
Auteur(s) : Richer, Christophe (1513?-1553)
Titre(s) : De rebus Turcarum libri quinque [extraits]